Opgetekend door Ria & verteld door echtgenoot Lood Vermeulen

Ik ben op bezoek bij Lood Vermeulen (1934), die vertelt over de nare ervaringen van zijn (inmiddels overleden) echtgenote Grietje Bakker (1935):

Er zijn veel verhalen over de kindertransporten in de hongerwinter, maar dit verhaal is niet zomaar een verhaal, maar een opsomming van veel leed.

Kindertransporten waren in de hongerwinter (1944/1945) zeer noodzakelijk, er was immers geen eten meer in de steden, zodoende vertrokken vanuit de grote steden (o.a. Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam) kindertransporten naar de noordelijke provincies.

In maart 1945 vertrok uit Amsterdam een kindertransport van een grote groep, 188 Amsterdamse kinderen.

(Als men was aangesloten bij een kerk, werd via de kerk geregeld dat kinderen werden ondergebracht in pleeggezinnen. Rietjes ouders waren dat niet, dus kwamen de meisjes daarvoor niet in aanmerking).

Haar ouders hadden gereageerd op een oproep in de krant, dat kinderen naar noordelijke provincies konden worden overgebracht om daar aan te sterken.

Veel later kwam men erachter dat dit geregeld was door de NSB, dat stond niet in de advertentie. Waarom ze dat deden, is tot op heden een raadsel.

Grietje Bakker en haar 2 zussen, Martha (1933) en Rietje (1937) zaten daar ook bij.

Grietje had niet zoveel herinneringen aan die tijd, maar bepaalde zaken hadden diepe indruk bij haar achtergelaten.

De kinderen zaten in barre en onmenselijke omstandigheden aan boord van een beurtvaartschip, in de kou en in hun eigen vuil, sliepen op stro, moesten hun behoefte doen in een emmer en deze legen in een ton (de stank was ondragelijk) en kregen weinig eten en drinken.

Onderweg is het schip nog beschoten door vliegtuigen.

De 188 kinderen zijn daarna verdeeld over 2 locaties. De ene was een oude school, de andere een oud logement. Ook daar werden zij als vuil behandeld en moesten in het stro slapen. Ze werden geregeld kaal geschoren. De kinderen werden aan hun lot overgelaten en zwierven rond op straat. Na een week of 6 werden alle kinderen overgeplaatst naar een groot vakantiehuis van Bank Stad Amsterdam, in een bos. Daar kregen ze voor het eerst ook wat onderwijs. De kinderen hadden al die tijd geen contact met hun ouders.

Grietjes moeder en een buurvrouw (wiens kinderen daar ook zaten) hebben de kinderen rond de bevrijding opgehaald.

Jaren later, ik was inmiddels getrouwd met Grietje, bleef bij haar maar de vraag knagen: waar ben ik geweest? Haar ouders konden daar niets over zeggen, en wílden ook niet over de oorlog praten. Zij had steeds een herinnering voor ogen van het uitzicht, een brug. Die heeft zij ook geschilderd (zie foto). Toen ik met de VUT ging, zijn mijn vrouw en ik toen een zoektocht begonnen. Ik had een oproep in ‘de Echo’ (een Amsterdams huis-aan-huisblad) geplaatst. Op Hyves ben ik gaan speuren, en uiteindelijk kwamen wij erachter dat zij in Hoogeveen moeten hebben gezeten. Mijn vrouw en ik zijn in de auto gestapt en naar het archief van Hoogeveen gereden. Daar kwamen dossiers tevoorschijn, met namenlijsten van de kinderen, ook van mijn vrouw en haar zussen. Daarboven stond: kinderen van NSB. Haar ouders hadden daar niets mee en wisten hier ook niets van. Het is daarna altijd een taboe gebleven.

Wat in de HERINNERING is blijven hangen bij Grietje Vermeulen, geb.Bakker  van de  KINDERUITZENDING in de  HONGERWINTER.

Hieronder hetgeen in de herinnering van Grietje is blijven hangen

Zij was net 10 jaar, Martha 12 jaar en Rietje 8 jaar

De kinderen Mulder , Theo 7 jaar en Jannie  6 jaar

Aan boord van het schip,

Slapen in het stro,mannetje aan mannetje, meisjes en jongens,door elkaar.

Zij was samen met haar zussen Martha de oudste en Rietje de jongste,leeftijd zie boven.

Tevens waren mee  de twee beneden haar wonende broer en zus Mulder,leeftijd zie boven

Zij hielp de kinderen Mulder en haar jongste zus tijdens de reis met wat maar mogelijk was, vooral het halen en wegbrengen van de behoefte emmer

Het was koud en donker in het ruim.

Veel gehuil, behoefte doen op een emmer en deze al struikelend over de benen van anderen proberen te legen in de ton die ook in het ruim stond.

De stank was ondragelijk.

Onderweg beschoten of gebombardeerd

Er werd een vlag op het dek gelegd, een witte of met een rood kruis dat weet ze niet meer.

In welke plaats of plaatsen zij is geweest dat weet ze niet ook haar zussen weten het niet.

In haar belevenis was zij en haar zussen met veel andere kinderen ondergebracht in een gebouw (school) of iets dergelijks aan het water met een stenen kade. Ze werden allemaal meteen kaal geschoren en dat gebeurde daarna regelmatig. Ook in het gebouw slapen in het stro.

En naast of voor het gebouw was een klein plantsoen met een schommel.

Als  zij voor het gebouw stond met haar gezicht naar het gebouw dan was het water achter haar.

Keek ze naar links dan lag een eind verderop een soort klapbrug over het water.

Liep ze dan naar de brug  en in plaats van de brug over te gaan maar rechtsaf ging dan was daar  ergens wat verderop een winkel en in de winkel achter het raam stond een ton met jam,

Daar ging zij geregeld met haar jongere zus naar toe en stonden dan met hun neus tegen het raam gedrukt naar de ton met jam te kijken.

Als je over de brug ging en dan meteen rechtsaf , waren daar  iets verderop woningen met grote ramen en deze woningen stonden dwars op het water.

Daar ging haar oudste zus en een vriendin van haar zus naar mensen toe die hun beide dan verzorgden etc.

De zus liet zich niet met haar zussen in,sterker nog zij verbood haar zussen om niet meer langs te komen en aan te bellen bij de mensen waar zij en haar vriendin waren.

Haar jongste zus zat vol met puisten op haar gezicht en werd daarvoor iedere dag behandeld, met smeren van een stinkende zalf,door ????

Vlak voor hun bevrijding is de brug vernield door opblazen of ??

En in de nacht van de bevrijding verdwenen de leidsters.

Zij zijn door hun moeder en de moeder van de twee buurkinderen  opgehaald .

Zij zat op de schommel toen een ander buurtmeisje Jopie Fleminks,Grietje vertelde dat haar moeder er aan kwam.

Jopie vroeg nog aan Grietje haar moeder of zij en haar broertje ook mee mochten met haar moeder.

Dat ging niet want daar kreeg ze geen toestemming voor.

De moeder van Griet en haar zussen en moeder Mulder hebben eerst in orde moeten maken om ze mee te krijgen en dat lukte niet meer op dezelfde dag ,maar de volgende dag was het gelukkig zover

Zij zijn met een melkwagen meegereden, de melk klotste over hun heen, zij werden ergens afgezet en hebben bij mensen op de vloer mogen slapen en daar een nacht doorgebracht.

Verder???? Thuis werd er niet verder over gesproken en als je het dan weer eens probeerde dan was het antwoord wat gebeurt is, is gebeurd, vergeet het maar en niet meer over zeuren.

 EEN ZEER LANGE ZOEKTOCHT

Maar uit eindelijk gevonden op 7 oktober 2009 om 13.25 uur in HOOGEVEEN

Namenlijsten van kinderen uit Amsterdam en waar deze waren onder gebracht.

 Het betreft een transport van 188 Amsterdamse  kinderen waar  mijn vrouw en haar zussen  deel van uit maakten en waar wij naar op zoek waren.

Waar bewaarheid werd wat er uiteindelijk de oorzaak van was. En in de vergetelheid moest verdwijnen.

Een zeer lange zoektocht, veroorzaakt door valse schaamte van de ouders en een leemte in de geschiedschrijving van de uitvoerende instanties, die niet toegaven dat zij bij uitvoering van de kindertransporten aan de kant zijn geschoven door de N.V.D.

Dan is er voor deze instanties maar één weg, ontkennen door deze instanties van de onmacht, en wel in de geschiedenis aanspraak maken op alle uitvoeringen van kindertransporten en dat deze zeer goed zijn uitgevoerd door het IKB. Ook de Jong schrijft dat alles tot in de puntjes is geregeld.

Door deze ontkenning zijn een zeer grote groep kinderen uit de grote steden,honderden of wellicht duizenden in de Hongerwinter aangeduid als kinderen van foute ouders en als zodanig behandeld en mede daardoor en door de ontkenning van het IKB in de analen weggestopt.

Het is een smet op het blazoen van de IKB en anderen o.a. Binnenlandse Zaken waaronder het bureau BAB (Bureau Afvoer Bevolking) die de kop in het zand staken. In ieder geval geen actie ondernamen.

Deze ouders waren niet fout, maar als je kind honger heeft wat dan als?

• De N.V.D. adverteerde in de kranten voor kinderuitzending
• Binnenlandse Zaken waaronder B.A.B. vonden het wel goed zo.

Uit eindelijk heeft de zoektocht toch een resultaat opgeleverd.

Ik ben daar stad en land voor in geweest. En vele archieven doorgespit en instanties geraadpleegd, maar overal nul op het rekest, OF alleen om dat alles goed is verstopt en door mij als leek niet is te achterhalen en als er dan geen goede hulp wordt geboden dan ben je al gauw aan het eind van je latijn.

Hieronder enkele  van de geraadpleegde archieven en/of instanties of anderzins.

STADSARCHIEF AMSTERDAM

NIOD

NATIONAAL ARCHIEF

DRENTS PLATEAU

nog vele  anderen en kranten knipsels NVD etc. to Hofstra etc

Havendienst Amsterdam  Rijkswaterstaat   Oranje sluizen

Schuttevaer