Door Arjan Denneman, de herinnering aan zijn grootmoeder.

Het was 1944. Mijn grootvader moest op 22-jarige leeftijd, op gezag van de Duitse bezetting, net zoals veel andere jonge mannen naar Duitsland om te werken. Hij kwam uiteindelijk in Berlijn terecht (onderweg wist hij bijna nog te ontsnappen) en werd daar in een gebouw gelegerd met andere mannen uit verschillende landen. Hij moest werken als een soort onderhoudsmonteur. 

In het gebouw waar hij zat leerde hij de vader van mijn grootmoeder kennen. Hij was daar kok en kookte voor de mannen die in het gebouw zaten. Mijn grootvader en mijn overgrootvader mochten elkaar vrij snel. Met kerst in 1944 werd het kerstfeest gevierd. Omdat mijn opa nogal goed kon zingen zou hij tijdens het kerstfeest wat gaan zingen. 

Mijn overgrootvader wist dat en liet zijn dochter (mijn grootmoeder dus) dat weten. “Er gaat een Nederlander zingen die net zo’n mooie stem als Johan Heesters had”. Een erg gevierde zanger destijds die ook in Nederland geboren was. En omdat mijn oma nogal een fan van Johannes Heesters was, liet zij de kans om mijn opa te horen niet voorbij gaan. 

Die kerstavond zagen mijn grootvader en grootmoeder elkaar dus voor het eerst. Hij wist eerst niet dat het de dochter van de kok was. Beleefd vroeg mijn grootvader aan hem of hij kennis met haar mocht maken. 

Zo hebben mijn grootouders elkaar ontmoet. Ze maakten zo samen de inval van de geallieerden in Berlijn mee, waren regelmatig getuige van de vele gevechten en moesten vaak de schuilkelders in bij de bombardementen. Mijn grootvader vertelde mij als kind al dat hij zag hoe leden van de ”Hitler Jugend” soms niet ouder dan 12, werden opgehangen aan de lantaarnpalen en dat mijn grootmoeder met haar ogen dicht zijn hand stevig vast hield. Dit maakte behoorlijk indruk op mij aangezien ik toen ongeveer dezelfde leeftijd had. 

Toen de oorlog was afgelopen is mijn grootvader met de Canadezen naar Nederland en zijn woonplaats Utrecht teruggegaan. Mijn grootmoeder kwam in 1948 vanuit Berlijn naar Nederland om met mijn opa een gezin te stichten: drie kinderen, één meisje en twee jongens … waaronder dus mijn vader.

Na het overlijden van mijn grootvader in 2016 zijn er een aantal zaken gevonden, waaronder de voorwerpen in de bijlage van dit bericht, die de herinnering onderbouwen. 

We hebben aan de hand van het Arbeidsbuch achterhaalt dat mijn grootmoeder vanaf 1939 een soort stage liep bij de firma A. Laute aan de Kronenstrasse 26 in Berlijn. Ze was daar werkzaam als hersteller van kostuums. Ze heeft hier van 2 februari tot 1 januari 1942 gewerkt. Vervolgens is ze begin 1942 binnen de firma andere werkzaamheden gaan doen die te maken hadden met inkoop. Op 20 april 1945 (vlak voor de inval van de Russen in Berlijn) is ze hier (noodgedwongen?) mee gestopt. Juli 1945 is ze bij de Sophienkirche kinderoppas geweest. Dit heeft ze tot aan haar vertrek in 1948 gedaan.